Wiele osób obawia się momentu, w którym dojdzie do zabrania mienia przez komornika, jednak warto znać przebieg tego procesu, aby wiedzieć, jakie prawa i obowiązki przysługują dłużnikowi. Egzekucja z ruchomości jest jednym z najczęstszych sposobów odzyskiwania należności i polega na zajęciu, a następnie sprzedaży przedmiotów należących do osoby zadłużonej.
Kiedy komornik może zająć ruchomości?
Komornik sądowy rozpoczyna działania na podstawie tytułu wykonawczego, czyli najczęściej orzeczenia sądu zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Oznacza to, że egzekucja nie jest inicjowana samowolnie, lecz stanowi finał wcześniejszego postępowania sądowego, w którym wierzyciel udowodnił swoje roszczenie.
Choć dłużnik jest wcześniej informowany o wszczęciu postępowania egzekucyjnego, sama wizyta komornika w celu zajęcia mienia może nastąpić bez dodatkowego uprzedzenia. Komornik ma prawo wejść do mieszkania lub domu dłużnika, a w razie potrzeby może to zrobić nawet w asyście policji.
Jak przebiega zajęcie mienia w praktyce?
Proces zajęcia ruchomości jest sformalizowany i przebiega według ściśle określonych zasad. Dłużnik powinien być obecny przy tych czynnościach, aby dopilnować swoich praw.
Identyfikacja i protokół zajęcia
Po przybyciu na miejsce komornik dokonuje spisu przedmiotów, które podlegają zajęciu. Każdą rzecz oznacza specjalną naklejką, co stanowi widoczny znak objęcia jej egzekucją. Wartość poszczególnych ruchomości jest szacowana przez komornika, choć w przypadku przedmiotów o dużej wartości może on powołać biegłego rzeczoznawcę.
Z całego procesu sporządzany jest protokół zajęcia, w którym wymienione są wszystkie zajęte przedmioty wraz z ich szacunkową wartością. Dłużnik ma prawo wnieść do niego swoje uwagi i powinien otrzymać kopię tego dokumentu.
Co dzieje się z zajętymi przedmiotami?
W większości przypadków zajęte ruchomości pozostają w miejscu zamieszkania dłużnika, który zostaje ustanowiony ich dozorcą. Oznacza to, że nie może on tych przedmiotów sprzedać, ukryć ani zniszczyć. Rozporządzanie nimi stanowi przestępstwo. W szczególnych sytuacjach, gdy istnieje ryzyko usunięcia mienia, komornik może zdecydować o jego odebraniu i złożeniu w bezpiecznym depozycie.
Czego komornik nie może zająć?
Prawo chroni dłużnika i jego rodzinę, określając katalog rzeczy, które nie podlegają egzekucji. Celem jest zapewnienie minimum egzystencji i możliwości zarobkowania. Do przedmiotów wyłączonych spod zajęcia należą między innymi:
- Przedmioty urządzenia domowego niezbędne do codziennego funkcjonowania (np. lodówka, pralka, łóżka).
- Ubrania codzienne i zapasy żywności oraz opału na okres jednego miesiąca.
- Narzędzia i przedmioty niezbędne do wykonywania pracy zarobkowej.
- Przedmioty służące do nauki oraz rzeczy osobiste.
- Przedmioty o charakterze kultu religijnego.
Komornik nie może więc pozbawić dłużnika podstawowych środków do życia.
Co dalej po zajęciu mienia?
Samo zajęcie to dopiero pierwszy etap. Jeśli dłużnik nie spłaci zadłużenia, kolejnym krokiem jest licytacja komornicza. Komornik wyznacza termin i miejsce publicznej sprzedaży zajętych ruchomości. Uzyskane w ten sposób środki pieniężne są przekazywane wierzycielowi na pokrycie długu.
Należy pamiętać, że na każdym etapie postępowania, aż do momentu licytacji, dłużnik ma możliwość spłaty zadłużenia, co prowadzi do umorzenia egzekucji i zwolnienia zajętych przedmiotów. Aktywna postawa i poszukiwanie porozumienia z wierzycielem mogą zapobiec utracie majątku.